Nederland & de slavernij

Samenvatting

Inhoudsopgave

College 1. 250 jaar Nederlandse slavernij (door Prof. dr. Gert Oostindie)

Twaalf miljoen Afrikanen werden tussen 1500 en 1866 als slaven naar de ‘Nieuwe Wereld’ verscheept, voorouders van generaties Afro-Amerikanen die in slavernij werden gehouden.

Wat maakt de Atlantische slavenhandel en de slavernij in de Amerika’s uniek in de wereldgeschiedenis? Wat was de rol van Nederland in dit, vanuit ons hedendaagse perspectief, zo beschamende verleden? Oostindie vertelt over de achtergronden, organisatie, omvang, winstgevendheid en gevolgen van slavenhandel en slavernij, de rechtvaardigingen en bestrijding ervan, en de uiteindelijke afschaffing.

College 2. Het leven in slavernij (door Dr. Aspha Bijnaar)

In dit college belicht Bijnaar aan de hand van het levensverhaal van een jonge vrouw uit Suriname het leven in de slavernij in zijn vele facetten. Daarbij maakt ze een vergelijking met Curaçau.

Wat was een plantage en wat gebeurde daar precies? Hoe zag het leven eruit in de stad, waar praktisch geen plantages waren? De ‘slavenmaatschappijen’ kenden vooral witte slavenhouders, waarbinnen echter ook een aantal zwarten en ‘gekleurden’ slaven hielden. Wat was de status van deze vrijen precies? Hoe zag hun leven eruit? In het leven in slavernij draaide alles om relaties: zwart versus wit, slaaf versus vrij en alle gradaties daartussenin.

College 3. Verzet tegen slavernij (door Prof. dr. Alex van Stipriaan)

Van de eerste tot de laatste dag van de slavernij hebben mensen in Suriname en op de Antilliaanse eilanden zich ertegen verzet. Op alle mogelijke manieren. Dat is eigenlijk heel bijzonder, omdat de mogelijkheid dat het systeem zou verdwijnen pas na zo’n twee eeuwen in zicht kwam. Ook in Nederland heeft er protest tegen de slavernij geklonken, zij het in omvang niet te vergelijken met bijvoorbeeld de anti-slavernijbeweging in Engeland. Pas in 1863 was het zover. Vijftien jaar na Frankrijk en een generatie later dan Engeland. Waarom zo laat? En waarom lukte het toch niet de slavendrijvers te verjagen?

College 4. Emancipatie, en toen? (door Dr. Valika Smeulders)

In dit laatste college komt aan bod onder welke omstandigheden de vrijgelatenen hun leven opbouwen en vertelt Smeulders hoe sindsdien met het slavernijverleden wordt omgegaan.

Tweeënhalve eeuw duurt de slavernij in Nederlands koloniaal gebied. En dan, vanaf 1 juli 1863, zijn de mensen die gedurende lange periode slaven waren, ineens vrij. Maar zijn daarmee alle inwoners van het Koninkrijk der Nederlanden ook gelijk? Wat is, voor diverse nazaten, de erfenis van de koloniale slavernij?

Over de sprekers: Oostindie, Gert | Bijnaar, Aspha | Stipriaan, Alex, van | Smeulders, Valika

Gert Oostindie is een Nederlands historicus, gespecialiseerd in Nederlandse (post)koloniale en Caraïbische geschiedenis. Hij is emeritus hoogleraar koloniale en postkoloniale geschiedenis aan de Universiteit Leiden en was directeur van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV-KNAW).

Oostindie studeerde geschiedenis en sociale wetenschappen en specialiseerde zich in Latijns-Amerikaanse geschiedenis aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Hij studeerde daar cum laude af in 1982 en promoveerde cum laude aan de Universiteit van Utrecht in 1989 met een proefschrift over slavernij en de plantage-economie in Suriname. Hij werd hoofd van de afdeling Caraïbische Studies van het KITLV in 1983. Dit bleef hij totdat hij in 2000 directeur van het instituut werd. Van 1993 tot 2006 werkte hij als hoogleraar Antropologie van de Caraïben aan de Universiteit van Utrecht. In september 2006 werd hij benoemd tot hoogleraar koloniale en postkoloniale geschiedenis aan de Universiteit Leiden.

Oostindie’s voornaamste onderzoeksgebieden zijn de Caraïbische en Nederlandse koloniale geschiedenis en postkoloniale geschiedenis. Hij publiceerde ruim 25 boeken en enkele honderden artikelen over de geschiedenis en dekolonisatie van de Nederlandse Caraïben; over geschiedenis, etniciteit en migratie in het Caraïbisch gebied en in Latijns-Amerika in het algemeen; en over de betekenis van de migratie uit Indonesië en de Caraïben en het ‘thuiskomen’ van de koloniale geschiedenis voor de Nederlandse nationale identiteit.