Sjostakovitsj
Sjostakovitsj
Een hoorcollege over zijn leven en werk
Door: Samama, Leo
Luisterduur: 3 uur 46 minuten
Datum uitgave: 28/08/2018
ISBN: 9789085301790
Prijs: €20,00
Samenvatting
Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975) was een van de meest markante figuren in het muziekleven van de Sovjet-Unie. Zijn gehele loopbaan stond in het teken van de ontwikkelingen van zowel het nieuwe staatsbestel dat in 1917 was ingesteld als ook de culturele uitgangspunten die vanuit de politiek werd vastgesteld. De aanloop van zijn carriĆØre wordt gekenmerkt door de totale vrijheid en experimenteerdrift die toentertijd beschouwd werd als passend bij een nieuwe staat en een nieuwe maatschappij. Binnen tien jaar werden de regels van het spel echter dusdanig gewijzigd dat van welke vrijheid dan ook, politiek en cultureel, geen enkele sprake meer was.
Als modernist werd Sjostakovitsj, samen met enkele vakbroeders, eerst in 1936 en daarna in 1948 scherp veroordeeld, omdat hij de verkeerde muziek zou hebben geschreven. Binnen de smalle marges van wat door de staat werd toegestaan en wat hijzelf nastreefde, heeft hij een oeuvre opgebouwd dat vele pennen in beweging heeft gebracht, vragen oproept, verguisd werd en tegelijk de hemel in geprezen.
Dmitri Sjostakovitsj geldt inmiddels als een van de grote componisten van de twintigste eeuw. Maar wie was hij? Een meeloper? Een gevaarlijke tegenstander? Vertolkte hij de stem van het systeem of van het volk?
Leo Samama behandelt in vier colleges van een uur het leven en de werken van Sjostakovitsj tegen de achtergrond van een van de meest dramatische en verwoestende regimes uit de westerse geschiedenis. Hij maakt daarbij gebruik van muziekvoorbeelden van CD en op de piano.
Download de bijlage bij het hoorcollege Sjostakovitsj.
Dit college is tot stand gekomen i.s.m. Studium Generale Universiteit Leiden.
Inhoudsopgave
College 1. Sjostakovitsj als jonge revolutionair
H1. Inleiding: de verschillende reputaties van Sjostakovitsj
H2. Sjostakovitsj: een componist in de Sovjet-Unie
H3. Een nieuwe staat, een nieuw geluid
College 2. Sjostakovitsj en Stalin
H4. De eerste grote botsing met de staatsideologen (1936)
H5. De oorlogsjaren
H6. De tweede grote botsing met de staatsideologen (1948)
College 3. Sjostakovitsj zet zijn handtekening
H7. Sjostakovitsj en de Joodse cultuur
H8. Na de dood van Stalin
College 4. De late jaren
H9. Het achtste strijkkwartet als geheim dagboek
H10. De Dertiende symfonie
Over de spreker: Samama, Leo
Leo Samama was als docent verbonden aan de conservatoria van Utrecht, Maastricht en Tilburg en aan de Rijksuniversiteit Utrecht, en schreef voor De Volkskrant, NRC/Handelsblad, de Haagse Post en Luister. Van 1991 was hij twee jaar gedelegeerd artistiek verantwoordelijke (namens het bestuur) bij het Koninklijk Concertgebouworkest, tot 2003 artistiek coƶrdinator van het Residentie Orkest en van 2003 tot 2010 directeur van het Nederlands Kamerkoor.
Samama heeft in tal van besturen zitting genomen, en diverse āpodiaā (mede)opgericht, zoals de Nederlandse Strijkkwartet Academie en het internationale platform voor professionele kamerkoren TENSO.
Als auteur schreef hij onder meer Alphons Diepenbrock, componist van het vocale (Amsterdam, AUP 2012) en Nederlandse muziek in de 20ste eeuw (Amsterdam, AUP 2006), De zin van muziek (Amsterdam, AUP 2014), Het soloconcert (AUP 2015) en Het strijkkwartet (AUP 2018). In 2023 verscheen van hem de Engelstalige uitgave Alphons Diepenbrock. The Life, Times and Music of a Dutch Romantic Composer (London, Toccata Press, 2023)
De compositorische werkzaamheden van Leo Samama hebben sinds zijn eerste officiƫle opus in 1974/75 tot uitvoeringen in binnen- en buitenland, tal van plaat- en cd-producties en een groot aantal opdrachten geleid. Voor zijn verdiensten voor het Nederlandse muziekleven is Leo Samama in juni 2010 benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.
