Fascisme
Fascisme
Een hoorcollege over de fascistische ideologie in Europa, 1919 - 1945
Door: Vries, Peer
Datum uitgave: 30/03/2025
ISBN:
Samenvatting
In hedendaagse discussies wordt vaak zonder veel historische context gewaarschuwd voor een terugkeer van het fascisme. In dit hoorcollege onderzoekt Peer Vries wat fascisme tijdens het interbellum daadwerkelijk betekende, zowel in theorie als in de praktijk. Hij definieert fascisme in die periode als een ultranationalistische, revolutionaire ideologie die streeft naar een totalitaire, nieuwe maatschappelijke orde en daarbij geweld niet schuwt. Maar wat maakte deze ideologie zo aantrekkelijk? Hoe verhield het zich tot andere politieke stromingen? Was het een samenhangende ideologie, of vooral een reactie tegen de bestaande orde?
Dit college behandelt tevens de vraag hoe fascisten in ItaliĆ« en Duitsland zonder buitenlandse steun de macht konden grijpen, terwijl fascistische bewegingen elders marginaal bleven totdat zij hulp kregen van deze regimes. Ook wordt de rol van traditionele elites ā politieke partijen, ambtenarij, leger en politie ā in het succes of falen van het fascisme belicht.
Daarnaast wordt onderzocht in hoeverre fascisten hun beloften van een ānieuwe mensā en ānieuwe ordeā hebben waargemaakt. En tot slot wordt de vraag gesteld: waarom werd fascisme juist in het Interbellum populair? Was dit een gevolg van de Eerste Wereldoorlog, de Grote Depressie of het falen van de democratie?
Inhoudsopgave
C1. Het fascistische denken: ontstaan en ontwikkeling
C2. Het fascistisch denken en andere grote ideologieƫn
C3. Fascistische bewegingen en partijen: woorden, daden en aanhangers
C4. Verklaringen voor het ontstaan en de specifieke ontwikkeling van fascistische ideeƫn en bewegingen in diverse landen
C5. Het (niet) veroveren van de macht, met aandacht voor zowel binnenlandse als buitenlandse factoren en de gevolgen.
C6. Een poging het fascisme te plaatsen in zijn tijd en in de Europese geschiedenis, met verwijzingen naar ontwikkelingen in met name Italiƫ, Duitsland, Spanje, Oostenrijk, Hongarije en Roemeniƫ.
Over de spreker: Vries, Peer
Prof. dr. Peer Vries studeerde economische en sociale geschiedenis aan de Universiteit Leiden waar hij na zijn afstuderen ging werken en ook promoveerde. Tot september 2019 was hij Honorary Research Fellow aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis te Amsterdam. Van 2007 tot 2016 was hij professor voor economische wereldgeschiedenis aan de Universiteit Wenen. Van 2005 tot 2010 was hij gastprofessor aan de Nankai University School of Economics in Tianjin China. Voordien was hij onder andere visiting academic fellow van het Department of Economic History van de London School of Economics and Political Science; L.J. Rogier Professor voor vergelijkende wereldgeschiedenis aan de Universiteit Nijmegen en Fellow van het Netherlands Institute for Advanced Study in the humanities and social sciences te Wassenaar. Hij is lid van de Academia Europaea en was mede-oprichter van het Journal of Global History en van het Global Economic History Network.
Naast onderwerpen als de āGreat Divergenceā, gaat zijn aandacht al geruime tijd uit naar de industrialisatie van Japan, waarover hij een aantal werken schreef:
– The wealth and power of nations. Japan and the idea āRich nation, strong armyā, 1868-1937, op zijn website op ResearchGate.
– Averting a great divergence, State and economy in Japan, 1868-1937 (Londen 2019)
– An East Asian route of industrialization? The case of Japan (Leiden/Boston 2022)
