Fascisme
Fascisme
Een hoorcollege over de fascistische ideologie in Europa, 1919 - 1945
Door: Vries, Peer
Luisterduur: 4 uur 38 minuten
Datum uitgave: 07/04/2025
ISBN: 9789085302797
Prijs: €20,00
Samenvatting
In hedendaagse discussies wordt vaak zonder veel historische context gewaarschuwd voor een terugkeer van het fascisme. In dit hoorcollege onderzoekt Peer Vries wat fascisme tijdens het interbellum daadwerkelijk betekende, zowel in theorie als in de praktijk. Hij definieert fascisme in die periode als een ultranationalistische, revolutionaire ideologie die streefde naar een totalitaire, nieuwe maatschappelijke orde en daarbij geweld niet schuwde.
Aan wie ontleenden fascisten hun ideeĆ«n en hoe verhielden zij zich ten opzichte van andere ideologieĆ«n en bewegingen? Formuleerden zij een samenhangende ideologie, of zetten zij zich in feite enkel af tegen de bestaande orde? Hoe kan worden verklaard dat fascisten er wĆ©l, of meestal nĆet, in slaagden de macht te veroveren en wat was daarbij de rol van gevestigde elites en van andere partijen en bewegingen? Onder welke bevolkingsgroepen vonden hun ideeĆ«n aanhang? Wanneer zij de macht veroverden, of in elk geval erin slaagden aan regeringen deel te nemen, slaagden zij er dan ook in daadwerkelijk een ānieuwe ordeā en een ānieuwe mensā te creĆ«ren? Afsluitend komt de vraag aan de orde in hoeverre fascisten erin slaagden een internationale beweging te vestigen.
Download de bijlage bij het hoorcollege Fascisme.
Inhoudsopgave
College 1. Het fascistische denken
H1. Algemene inleiding: omschrijvingen en aanpak
H2. De vijf stadia van het fascisme
H3. Het fascistische denken: ultranationalisme en het uitsluiten van āanderenā
H4. Het fascistische denken: Lebensraum, verval, vernieuwing en volksgemeenschap
H5. Het fascistische denken: activisme, geweld en sociaal-darwinisme
College 2. Context en bronnen van het fascisme
H6. Bredere context en de ontwikkeling van het Vƶlkische en racistische denken
H7. De populariteit van biologistisch en deterministisch denken
H8. āVervalā en de behoefte aan een elite en leiders
H9. Massa, charisma en demagogie
College 3. Het fascistische denken over andere ideologieƫn en hun aanhang
H10. De verhouding tussen de fascisten en de traditionele elites
H11. De verhouding tussen het fascisme en de traditionele religies
H12. De verhouding tussen het fascisme en het liberalisme en kapitalisme
H13. Fascisten over de bourgeoisie
H14. Fascisme en socialisme
H15. Links en het fascisme
College 4. Het (niet) veroveren van de macht door de fascisten
H16. De verhouding tussen zittende elites en fascisten in de praktijk
H17. Over de aanhangers van het fascisme
H18. Enkele conclusies
Over de spreker: Vries, Peer
Prof. dr. Peer Vries studeerde economische en sociale geschiedenis aan de Universiteit Leiden waar hij na zijn afstuderen ging werken en ook promoveerde. Tot september 2019 was hij Honorary Research Fellow aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis te Amsterdam. Van 2007 tot 2016 was hij professor voor economische wereldgeschiedenis aan de Universiteit Wenen. Van 2005 tot 2010 was hij gastprofessor aan de Nankai University School of Economics in Tianjin China. Voordien was hij onder andere visiting academic fellow van het Department of Economic History van de London School of Economics and Political Science; L.J. Rogier Professor voor vergelijkende wereldgeschiedenis aan de Universiteit Nijmegen en Fellow van het Netherlands Institute for Advanced Study in the humanities and social sciences te Wassenaar. Hij is lid van de Academia Europaea en was mede-oprichter van het Journal of Global History en van het Global Economic History Network.
Zijn specialisme is de vergelijkende economische geschiedenis, met name het onderzoek naar de oorzaken van het ontstaan van moderne economische groei en de Great Divergence, een onderwerp waar hij veel over heeft gepubliceerd. Ā Bij Home Academy verschenen van hem de volgende hoorcolleges: De Great Divergence, Staatsvorming in Europa, De industrialisatie van Japan en Het Europa van dictators.
