De hersenwetenschap bevindt zich in een stroomversnelling. Wekelijks verschijnen er artikelen en boeken met baanbrekende inzichten over de werking van ons brein. Tot nu toe is er echter weinig aandacht voor het grotere plaatje: waartoe leidt al deze nieuwe kennis?

De vijfde revolutie is een verslag van een reis langs de voornaamste denkers en wetenschappers op het gebied van neurobiologie. Het riep in Denemarken en later in de Verenigde Staten veel discussie op. We blijken namelijk aan de vooravond van de ‘neurorevolutie’ te staan. Deze zal ingrijpende effecten hebben op gebieden zoals economie, marketing, rechtspraak en zelfs religie.

Het concept van ‘de vijfde revolutie’ werd geïntroduceerd door de neuroloog Vilyanur Ramachandran van de University of California. Hij doelde hiermee op de vijfde van een reeks wetenschappelijke tijgersprongen die wereldbeelden omver hebben gegooid en daarmee zorgden voor geestelijke en maatschappelijke vooruitgang. De eerste revolutie werd veroorzaakt door Copernicus die aantoonde dat de aarde niet het middelpunt van het heelal is.

De tweede begon met Darwin die aantoondedat de mens niet meer dan een takje aan de boom van evolutie is. Vervolgens ontdekte Freud dat de mens voornamelijk gedreven wordt door oerdriften. De vierde en meest recente revolutie werd veroorzaakt door Francis Crick en consorten, met de ontdekking van het DNA. De vijfde zal de neurorevolutie zijn, de brede acceptatie dat ons eigen bewustzijn ‘slechts’ het resultaat is van miljarden neuronen die elkaar kleine stroomstoten geven.

Tegenstanders zien dit als een aanval op spiritualiteit en religie, voorstanders als een nieuwe vorm van verlichting.

Op meeslepende wijze vertelt Lone Frank over Michael Persinger, de Canadese professor die met een ‘God Helmet’ op commando intense religieuze ervaringen kan veroorzaken. Over Richard Davidson, die bezig is om de neurologische geheimen van ‘geluk’ in kaart te brengen. En over Andrew Lo, de MIT professor die aan de hand van een hersenscan het langetermijn-succes van een beurshandelaar kan voorspellen.